Mbi gjuhën dhe origjinën hyjnore të pellazgëve dhe cilësimin e gjuhës shqipe.

 PELLAZGËT HYJNORË : është një cikël artikujsh të Prof. dr. Skënder Rizaj, mbi çështjen e pellazgëve, ilirëve dhe pasardhësve të tyre shqiptarëve.
Hipotezat e profesor Rizajt, mbi gjuhën dhe origjinën hyjnore të pellazgëve dhe cilësimin e gjuhës shqipe, janë mjaft interesante.

Çështja e pellazgëve ishte dhe është objekt shqyrtimi të dijetarëve antikë, mesjetarë dhe të kohës sonë.
Pra, problemi pellazgjik dhe çështja e prejardhjes së ilirëve- shqiptarëve nga ky popull, mbetet gjithnjë 
aktual, aq më parë kur këtë të vërtetë historike mundohen ta mohojnë historishtkruesë të ndryshëm të arealit ballkanik. Këtu prinë padyshim pseudoshkenca serbe dhe greke, kryekëput në shërbim të politikës ditore e jo të shkencës së mirëfilltë. Kjo madje edhe nuk do të na befasonte, sikur të mbetej me kaq, por për fat të hidhur, në këtë valle, sado të kamofluar, janë futur edhe disa shqiptarë, për fat, jo nga rradhët e shkencëtarëve dhe publicistëve të mirëfilltë, por disa anonumisa, padyshim rrogëtarë të atyre që nuk e kanë guximin e vet të dalin para publikut me qëndrime të tilla denigruese, jo vetëm ndaj personaliteteve të shquara të jetës shkencore kosovare, por madje edhe ndaj gjithë historiografisë dhe albanologjisë kosovare.
Që në krye më duhet të përmendi një të dhënë me interes. Arkeologët serbë, në lokalitetin Vinçi ( Serbia e sotme), në afërsi të lumit Danub, d.m.th. në Dardaninë shumë të lashtë, kanë gjetur: portretin (busten) e profetit Adam të gdhendur në gur; themelet e faltoreve në dy forma “A” qëq e simbolizonin: All-llahun, Adamin dhe Abecenë (Librin e Shenjtë); disa tekste të shenjta të gdhendura në gurë me shkrimin pellazgjik.
Speleologët serë, me rastin e hulumtimit të shpellës së Gadimës (pranë Prishtinës0, kanë hasur në kafkën e njeriut adamian, kafkë kjo e gurëzuar me stalagmite dhe stalagmitet, e kam parë me sytë e mi, me rastin e vizitës së shpellës në fjalë. Speleologët serbë këtë kafkë e kanë shkoqur dhe e kanë dërguar në Beograd për ta studiuar, mirëpo këtë zbulim epokal për arsye që vetëm ata i dinë nuk e kanë publikuar deri më sot.
Gjykuar sipas këtyre burimeve shkencore të dorësa së parë etnonomet pellgaz (sipas metatezës (venkëmbimit): pellazg, ilir, shqiptar (alban, arban, arnaut) janë sinonime. Pellgazët (pellazgët) – ilirët- shqiptarët janë popull hyjnor. Edhe gjuha e tyre (pellgfazishtja (pellazgjishtja) – ilirishtja- shqipja është gjuhë hyjnore dhe universale, gjuhë kjo e cila nga koha e Profetit Adam (Adem) e deri para 3400 vjetëve është përdorur nga të gjithë popujt e rruzullit tokësor.
Porse, për shkak të mëkateve të bëra i Plotfuqishmi dhe i Gjithëdijshmi All-llah në Babiloni të Mesopotamisë jo vetëm që i dënoi pellazgët mëkatarë me dënime të ndryshme, me fenomene natyrore, por edhe gjuhën e tyre e përziu, në mënyrë që të mos mundin më të merren vesh ndërmjet vedi. Në këtë mënyrë, nga gjuha universale dhe unike Zoti krijoi tri familje gjuhësore: Familjen gjuhësore evroindiane (e jo indoevropiane siç pohojnë indoveropeistët) shqipja, armenishtja, gjuhët gjermane, greqishtja; gjuhët kelte; gjuhët indiane- sanskrite; gjuhët iraniane (persiane); gjuhët balto-sllave; gjuhët italo-latine); Familjen gjuhësore semite (fenikishtja, hebraishtja, arabishtja, etiopishtja...); Familjen gjuhësore uralo-altajte (turqishtja, mongolishtja, japonishtja...). Për më tepër, profeti Dhylkarnejni (= Dybrinori) – Skënderi i Madh- Aleksandri i Madh (në formë të greqizuar) (para 2.400 vjetëve) në Gadishullin Ilirik (Ballkanik), në Afrikën Veriore dhe në Azi deri në Indi, ku i shtriu fushatat e veta ushtarake, ka komunikuar me popujt e këtyre viseve dhe me ushtarët e vet me gjuhën amtare – me pellgazishten (pellazgjishten) – ilirishten- shqipen. Vetëm kur është kontaktuar me jexhuxhë- mexhuxhët (turqit) në Taxhikistan nuk e ka kuptuar plotësisht gjuhën e tyre.
Në të mirë të këtij konstatimi flet edhe një shkrim i ditëve tona, sipas të cilit:”Hulumtuesit u befasuan kur në zonën midis Afganistanit, Pakistanit, Kinës dhe Taxhikistanit hasën një popullsi krejt të ndryshme nga ata që e rrethonin. Derisa popujt përreth ishin aziatikë, shihej qartë nga shikimi i parë se kjo popullsi ishte evropiane, domethënë e racës së bardhë. Hulumtimet e hollësishme nxorën në shesh të dhëna edhe më befasuese. Vendi quhet Hundëza (nga shqipja hundë), sepse përfundon vërtet me një hundë, në një vend moçalik Balta, kurse banorët e quajnë veten hundëzakë. Gjuha e tyre nuk është e shkruar. E quajnë burreshski (gjuhë burrash). Një fis që jeton në mal quhet Kalash (ka lashtë- ka lashtësi- është i vjetër- është i moçëm). Kryeperëndinë Kalashët e quajnë Di zau (Zau, Zou, Zoti i Gjithë – di – jshëm), kurse në dyert e tyre skalisin dy brirë dhije (trashëguar që nga Aleksandri i Madh,q ë i përdori në përkrenare edhe Skëndereu). U shënuan edhe plot fjalë shqipe, të cilat përdoren ende: shkruam në... unë jam..., kam, baj, çila (çela), bubullima, kullse (kanalet kulluese), kamishë (këmishë), Rakjaposht (Ra-kah – poshtë (Ra pjertas, Ra të poshtë, të poshtëze) emër mali etj. Eshtë për të përmendur se hundëzakët e kanë pranuar me vështirësi islamizmin, se pinë verë (me ujë) si ilirët, se jetojnë gjatë (100-140 vjet), se ushqehen kryesisht me bimë etj... Një valle e përhapur është vallja e shpatave (si vallja e Rugovës). Kryetari Hundëzës e ka titullin I Miri. Gratë nuk i përfillin rregullat e Fesë Islame që të mulohen. Viti i Ri festohet më 21 mars (si te pellazgët) dhe quhet Na urosh. Të gjitha martesat bëhen në një ditë të dhjetorit. Tradita gojore rrëfen sesi ata janë vendosur aty që nga koha e Aleksandrit të Madh, mbretit të Maqedonisë (para 2400 vjetëve), nëna e të cilit ishte ilire. Edhe të dhënat historike tregojnë se 6000 luftëtarë ilirë pas vrasjes së Kilit nga Aleksandri i Madh, mbetën përafërsisht në këtë vend ku janë hundëzakët sot.
Hundëzaku në fotografi i ka 108 vjet. Jeton në një shtëpi përdhese e ndërtuar prej gurëve dhe prej baltës. Dera e shtëpisë është e ulët, ashtu që njeriu për të hyrë në shtëpi duhet të përkulet. Misafirët, sikurse shqiptarët e katundeve tona, i pret me zemër dhe i shërben me çaj dh eme tamel”.
Shqipja jo vetëm që ishte gjuhë universale e të folurit, por ishte edhe gjuhë e shkrim-leximit, në të cilën janë shkruar veprat shkencore, letrare dhe fetare. Lidhur me këtë të vërtetë të pakontestueshme kryetari i “Akademisë së Dijetarëve Shqiptarë” (Cemmiyet-i Ilmiyye-i Arnavudiyye) Hoxha Tahsini, në organin e Akademisë në fjalë “Revista e Shkencave” (Mecmua- i Ulum) (1877) ka shkruar:” Para 3000 vjetëve janë shkruar veprat shkencore dhe letrare në gjuhën shqipe...”. Kështu ishte ngase greqishtja, latinishtja, hebraishtja, persishtja, araishtja si gjuhë e shkrim-leximit janë formuar shumë më vonë, madje mbi substratin e shkrim-leximit shqip.


Djepi i pellgazve (pell;azgëve) ishte Pellgu i Dardanisë, e cila jo vetëm që ishte dhe është e pasur me pellgje, por në këtë pellg të gjerë- në Pellgun e Dardanisë, kanë ekzistuar dhe ekzistojnë sot e kësaj dite të gjitha kushtet optimale për paraqitjen e njeriut dhe të zhvillimit të qytetërimeve.
Edhe toponimi dhe antroponimi Dardan është fjalë pellgazgjishte – dardanishte – shqipe: Dard (h) + An (ë)= ana e dardhave. Dhe vërtet në Pellgun e Dardanisë sot e kësaj dite ka shumë dardha, madje të llojeve të ndryshme dhe me shije dhe erë të llojllojshme.
Në Iliadën e Homerit (shek VIII para e.s.) pellazgët hyjnorë përmenden si banorë të Larisës pjellore, kurse Zeusi (Zoti) quhet mbret dodonas e pellazgjik.
Sipas Homerit Zeusi (Zoti) qenka mbret (krijues, sundues, drejtues) i pellazgëve hyjnorë dhe të Dodonës (qytet i madh, apo tempull, vend i shenjtë, shenjtore në Epir- Shqipëri) ku janë shpallur (njoftuar) shpalljet (njoftimet) hyjnore (profecitë, parashikimet, ajetet) orakle) të Zeusit (Zotit).
Herodoti (484-425), ndërkaq, në veprën e vet të shquar “Historia e”, për pellazgët jep edhe këto të dhëna: me jonët (një nga shumë fiset e pellgazëve) u përzien arkadasit pellazgë; pellazgët që jetonin (në kohën e Heroditit) në Kreston (qytet në bregdetin e Trakisë) banonin në Tesali; pellazgët e kanë themeluar Plakenë dhe Skylakenë në Helespot (Dardanele); pellazgët dikur jetonin me athinasit, dhe banorët e qyteteve të tjera pellazgjike, emri i të cilëve është ndryshuar; pellazgët janë popull barbar (jo grekë, sepse grekët të cilët nuk e dinin pellazgjishten, pellazgët i quanin barbarë) dhe kanë pasur gjuhë barbare (jo e folur nga helenët); popullsia e Atikës (gadishull) në juglindje të Greqisë,me prejardhje pellazgjike, duke u kthyer në helenë (grekë), harroi të folmën e saj, fiset pellazgjike- krestonasit dhe plakiesit- ende (në kohën e Herodotit) e ruajnë gjuhën e vet: pellazgët duke përdorur gjuhën helene (greke) nuk u shtuan kurrë, përkundrazi, helenët që ishin në pakicë, u shtuan derisa u bënë një popullsi e madhe.
D.m.th. pellazgët hyjnorë dhe të qytetëruar qysh në kohën e Herodotit kishin filluar të asimilohen në helenë (grekë), pra, pellazgët autoktonë dhe të qytetëruar të Ballkanit kishin filluar të shkrihen në helenë ardhacakë dhe barbarë. Kishte filluar, prandaj procesimi i asimilimit dhe i barbarizmit të pellazgëve, si dhe procesi i fuqizimit dhe i qytetërimit të helenëve (grekëve), ose më mirë me thënë, pellazgë duke e harruar gjuhën e vet- pellazgjishten hyjnore, u tjetërsuan. Në këtë mënyrë qytetërimi pellazgjik filloi të shndërrohet në qytetërim helen (grek), e gjuha hyjnore pellazgjike në gjuhë artificiale greke.
Pra, “Në kohë kur pellazagët banonin në trojet që sot quhen Heladë, athinasit ishin pellazgë, të fisit të Kranoit (....), por u helenizuan e ndërruan edhe emrin e tyre” (Hedrodoti, “Historia”, Libri VIII, kap 44).
“ Para helenëve deukalionë, emri “Helas” nuk ekzistonte fare: popujt e tjerë, veçanërisht popull pellazg, ia dhanë vendit emërin e vet”. Tuqiditi, Libri 1, kap 3).
Në “Biblioteca Historica” i Diodorit, i cili jetoi dhe punoi në kohën e Qesarit (100-44 para e.s.) dhe të Augustit (63 para e.s. – 14 të e.s) është cekur se pellazgët ishin banorë të cilët jetonin në ishullin Lesbo.
Siç po shihet, tashmë në fillim të erës sonë, pellazgët janë popull i “vdekur”, sepse emri helen apo grek bëhet sinomin i emrit pellazg, si dhe kultura pellazgjike konsiderohet si kulturë helene apo greke, sepse helenët (grekët), tashmë jetojnë dhe veprojnë në trojet e shenjta të pellazgëve hyjnorë.
Me fjalë të tjera, mbi substratin e kombit pellazg fillojnë të lindin kombet e rinj: ilir-shqiptar, armen, indian, iranian, helen (grek), arab etj. Për këtë arsye edhe në gjuhën armene, indiane, iraniane, greke, hebreje dhe arabe ka fjalë pellazgjike- ilire-shqipe.
Gjeografi dhe historiani i madh Strabon (63 para e.s – 20 të e.s.), në veprën e vet të shquar “Geographica”, përveç të tjerash, vuri në pah:”Se pellazgët ishin një fis i moçëm i përhapur në gjithë Helladën (më vonë Greqinë), sidomos në vendin Odiseiut ‘banojnë ahejtë, eteokretët trima, kydonët, dorët trefish dhe pellazgët hyjnorë dhe secili e ka gjuhët (të folmen) eë vet; se Tesalia, e cila gjendet midis grykës së Peneit dhe Termopilieve dhe shtrihet deri në malet e Pindin, quhet Argo pellazgjik, meqë pellazgët dikur këtu qenë zotër; se Zeusi i Dodonës quehj pellazgjik; se shumë fise epirote (shqiptare) ishin pellazgjike, meqënëse ata shtriheshin deri në Epir; se fiset kufitare me kilikët në Trojë ishin pellazgjikë; se shumë fise pellazgjike banonin në Larisën (Thesali) pjellore; se raca e pellazgëve kishte dalë nga Argo, pranë Mykenës [qytet në Greqinë Jugore- Peloponez]; se dikur vetë Peloponezi [tani Greqia Jugore] quhej Pellazgia; se pellazgët ishin të parët që popullizuan ishujt Lemno e Imbro dhe disa prej tyre kaluan në Itali; se ka pasur pellazgë, që kanë qenë banuar në Athinë dhe për shkak se këta popuj, duke u endur në të gjitha anët shkonin me grupe në vende të ndryshme si disa zogj; se banorët vendas të Atikës i quajtën me emrin “Pelazg”; se qyteti Skotus ndodhej në krahinën e Pellazgiotisit të Tesalisë; se paionët nga disa quhej kolonë frigas, e nga disa të tjerë vendas, ndërsa Paionia thonë se shtrihej deri në Pellagoni [so te kësaj dite kjo krahinë në Maqedoni quhet Pellagoni=ona-ana e pellgjeve] dhe Pieri, e vetë paionët i quanin pellagonë; se nga Kosoni deri në Graviski janë treqind stade; dhe midis këtyre dy qyteteve gjendet vendi i quajtur Regis- Villa; se ky vend thuhet se ka qneë dikur qendra e mbretit të pellazgëve, Maleo, i cili, siç thonë, pasu sundoi një kohë mbi pellazgët e kësaj krahine, la Italinë për të kaluar me ta në Athinë; se pellazgët ishin të një fisi me ata që banonin në Agyla”.
Në rast se do t‘i zbërthejmë mirë të dhënat e Strabonit mund të nxjerrim këto përfundime: se banorët më të lashtë të Italisë ishin pellazgët; se vendi i quajtur Regis- Villa, që gjendej në mes të qyteteve Kosoni dhe Graviski, dikur ishin qendra e mbretit të pellazgëve, Maleo [edhe sot e kësaj dite tek shqiptarët ka emra dhe mbiemra të njerëzve mal, Malaj; se një pjesë e këtyre pellazgëve nga Italia kishin kaluar në Athinë; se pellazgët e Athinës ishin të një fisi me ata që banonin në Agyla.

Prifti Emidio Luzi (1874) tha:”Pellazgët ... ishin banorët më të lashtë të Italisë dhe përshkruan tërë vendin duke luftuar, duke sunduar edhe si priftërinj. Duke ardhur këtu, të ndarë në shumë fise, ata u vendosën në vende të ndryshme të Gadishullit, duke ia dhënë emrin kapitenit të tyre secilit regjion të pushtuar. Si pasojë, popujt vendas , si umbret, ausonët, oskanët, brutët, rutullët dhe enotrët ishin emrat e parë të italianëve që me të vërtetë nënkuptojnë një popull të vetëm origjinal, i ndarë vetëm në qeverisje edhe pse i ngjashëm në zakonet e tyre. Pellazgët, që Homeri i quajti hyjnor, të cilët ndërtuan shumë lagje të latinëve, të sabinëve, të auzonëve, të oskëve, të enotretëve, të lukanëve, të brucëve dhe të hazilëve pak nga pak u përmbysen dhe u privuan edhe nga nderimi që u përkiste atyre duke pasë qenë qytetëruesit e parë të Italisë dhe krijues të artit dhe të zejtarisë”.
Rilindasit shqiptarë shkruan edhe vepra letrare dhe historike, me qëllim që t‘i ngritnin ndjenjat atdhetare tek shqiptarët dhe tek të huajt ta sensibilizojnë çështjen Shqiptare. Në këtë frymë Jeronim De Rada botoi librin e vet “Pellazgët”; Pashko Vasa botoi në katër gjuhë (shqip, anglisht, frëngjisht, gjermanisht) veprën “E vërteta mbi Shqipërinë dhe shqiptarët”, ku nënvizohet se shqiptarët janë pasardhës direkt të pellazgëve; Sami Frashëri, në enciklopedinë e tij historiko-gjeografike prej 10 vëllimesh, po ashtu pohon se shqiptarët janë me prejardhje pellazgjike.
Pra, Sami Frashëri, në enciklopedinë e vet “Kamus al-a‘lam”, ndërmjet të tjerash, ka shkruar: “Nga kombet që i përkasin pellazgëve, vetëm kombi shqiptar ka mbetur deri sot në gjendje të thjeshtë (të papërzier), të cilët janë stërnipërit e ilirëve të vjetër, gjë që prvohet se shumica e termave të mitologjisë greke, të cialt dihet se janë nga gjuha pellazgjike, shihet se u ngjajnë fjalëve që edhe sot përdoren në gjuhën shqipe. Sipas hipotezës së disa studiuesve të vonshëm emri pellazg nuk është emër i përveçëm dhe pasi në gjuhën e kombeve që i quajmë pellazgë ka kuptimin “plak” dhe i “vjetër”. Historianët e lashtë grekë e kanë përdorur këtë fjalë në kuptim “të vjetër” dhe “pleqtë”, duke pasur parasysh kombin e përmendur që ka banur në Greqi para ardhjes së grekëve”.
Pashko Vaso, ndërkaq, në veprën e vet “O moj e mjera Shqipni” (1881) për Pellazgjinë (Shqipërinë) dhe pellazgjishten shkroi:”Gjithë bota të thirrnin nanë”.
Redaktori i Sallnamës (Vjetarit) të Vilajetit të Kosovës, për vitin 1896/97, i cili, ndërmjet të tjerash, shkroi:”Tashmë shkruam për shqiptarët (Arnautët), me emrin pellazgë, që shtriheshin në një pjesë të Anadollit (Azia e Vogël) dhe të Rumelisë (Ballkani). Historia i njeh shqiptarët: ata të Anadollit dhe të Rumelisë, si komb më i vjetër. Zatën, besimet, folkflori, doket e zakonet e madhërueshme të pellazgëve janë identike me ato të shqiptarëve dhe në gjuhën e vjetër të shqiptarëve hasim fjalë pellazgjike. Sipas pohimit të grekëve pellazgët, d.m.th. shqiptarët e vjetër, ndaheshin, kryesisht, në katër degë: 1) Ilirët, të cilët jetonin në territorin i cili shtrihej nga kufinjtë e Greqisë së Vjetër dhe ngushticës së Adriatikt, në veri, ku përfshiheshin viset e Shqipërisë së sotme, të Bosnjës, Hercegovinës dhe të Dalmacisë. 2). Maqedonasit, që jetonin në trevën e cila shtrihej nga Pindusi deri te malet e Sharrit dhe të Rodopeve, si dhe nga Uji i Zi e deri te arkipellagu, ku përfshiheshin trevat e Selanikut, Manastirit, Shkupit e Serezit. 3) Trakasit, që jetonin nga hapësira tokësore e cila shtrihej nga Danubi, në veri, deri në Edrene, në jug. 4) Frigasit, që shtriheshin nga brigjet e Anadollit deri në trevat e Ankaras dhe të Sivasit. Në këtë mënyrë, pellazgët pas shpërnguljes në Azi të vogël e gjetiu, u përzien me popujt të tjerë, me ç‘rast emrin dhe kombin e humbin. Vetëm nga një pikë e pellazgëve, që mbetën pa u asimiluar, u krijua kombi shqiptar, e kjo pikë ishte nga dega e ilirëve. Me një fjalë, kjo degë ishte ajo kategori, e cila e ruajti emrin, gjuhën, kombësinë, doket dhe moralin, e që jeton në trevat e Shqipërisë së sotme. Shqiptarët u krijuan nga ilirët e lashtë. Gjuha e pellazgëve të vjetër është gjuha e shqiptarëve. Më vonë, duke qenë nën sundimin romak, osman etj, u bënë disa ndryshime në emrin, doket e zakonet, kombësinë dhe në gjuhën e pellazgëve”.
E.L. Clark (1900) ishte i mendimit se “shqiptarët i takonin racës pellazgjike dhe racës ilire”.
N.P. Elefteriadhi, në veprën e vet “Greqia pellazgjike para helene” (Athinë, 1911), veç të tjerash, shkroi:”Pra, sipas dëshmive të të lashtëve, ata të njëjtit popuj që banuan veçanërisht në trojet greke, banuan shumë kohë më parë bile shumë më parë se të shpërthente Lufta e Trojës, në mbarë Itlainë, në Sicili, në Azinë e Vogël, në Gadishullin Iberik, në Francën Jugore dhe në shumë vende të tjera, ku flitej e njëjta gjuhë pellazgjike shumë kohë më parë se të arrinin grekët në trojet e tyre të sotme. Kështu pellazgët përbënin një “Botë të Madhe Pellazgjike” prej së cilës qytetërimi grek, zhvilluan në një periudhë shumë të mëvonshme, është një karakteristikë e asaj bote origjinale dhe të ndriçuar. Prandaj, edhe gjuha greke u firmua në strukturën e saj përmbajtëse, nga gjuha shumë e pasur pellazgjike”.
Diplomati amerikan George Fred Ëiliams, në veprën e tij “The Shkypetars” (1914), ndërmjet të tjerash, shkruan:” Po të kthehemi në parahistori, para se rapsodët homerikë t‘u këndonin hyjnive dhe heronjve mitologjikë, para se të shkruhej gjuha greke, jetonte një popull i njohur me emrin Pellazgët. Atyre u atribuon Herodoti historinë e cila parapriu qytetërimin grek, ndërmjet me gurë të pagdhendur, përballë Partenonit në Akropolinë e Athinës, të cilat edhe sot e kësaj dite mbahen për pellazgjike. Këta banorë i ndërtuan muret e mëdhenj primitivë të quajtur ciklopike të cilat, siç ka thënë edhe profesor Pokoli, janë ngritur në ato kohë kur grekët e Homerit ende nuk kishin ardhur në këtë jetë.
Shqiptarët janë të vetmit që kanë ardhur deri më sot nga kjo racë e fuqishme parahistorike. Vetëm vitet e fundit është përcaktuar se Pellazgët kanë qenë Ilirët e lashtë, dega e parë e kolonëve Indo-Evropianë, perandoria e të cilëve fillonte në Azinë e Vogël dhe mbronte në Adriatik dhe në veri të Danubit. Kjo prejardhje ka dalë nga studimet e dijetaëve të sotëm për gjuhën shqipe, si Maks Myleri dhe të prof. Pott. Këta kaluan edhe në Itali me emrin toskë ata quhen ende në Shqipëri, ndërsa në Itali kanë mbetur toskë, toskanë, etruskë.
Eshtë e kotë të kërkosh etimologjinë e hyjnive të Greqisë në atë gjuhë kurse kuptimi i tyre del qartë në shqip. Kaos, p.sh. do të thotë hapësirë-ubrazti; Erebus (Bir i Kaosit) errësohet; Uranos I-vran-os, vendi i reve; Zeus, Zaa, Zee, Zoot-zë, gjëmim; Athena. Ethëna: Nemesis Ne mes (me prapashtesë greke) nëm; Muse, Mosois, Mësues; Aphroditë, Afër ditës.
Kur bota diturore të ketë mësuar shqip dhe të ketë nxjerrë nga toka reliktet e saj, atëhere do të rishikohen njohuritë Homerike. Herodoti nuk e dinte se emrat e heronjve të Homeri dilnin të qarta në pellazgjishte, ashtu si edhe studiuesit tanë ende nuk janë të ndërgjegjshëm se ato ruhen në shqipen e sotme. Madje, emri Homer mund të kërkohet edhe gjendet në gjuhën shqipe: I-mir që në formën greqisht I-mir-os do të thotë “vjershë e bukur”.
Në shqip gjejmë: Agamemnon në kuptimin Ai që mendon; Ajaks si I-gjaks, gjakderdhës; Hektor si Heq dorë, ai që qëllon me dorë; Priamos si Bir-i amës, Bir i tokës; Akhilleu si I-qiellit, qiellas, I dalë nga qielli; Odiseu, I-udhës (esu, prapashtesë greke), Udhëtar; Ithaka, I-thak, i thyer (terreni) Troilos, Droili (os) frikacak.
Kësaj liste me vlerë mund t‘i shtonim edhe të tjera, prandaj nuk është t‘u habitur se ata të ciëlt kanë mësuar shqip ngulnin këmbë se shqipja ka qenë gjuha e vërtetë e Homerit, se grekët i kanë huazuar nga rapsodët Pellazgë eposin e tyre të shquar.
Ç‘pasuri e madhe dijesh e pret arkeologun kur toka shqiptare të hapë thesaret e hisotrisë së Pellazgëve!
Këto dhe shumë prejardhje të tjera të qarta provojnë se shqiptarët gjenden sot në tokën e lashtë dhe flasin gjuhën e paraardhësve të tyre. Madje, para se fisi i Helenëve të njihen në malet e Thesalisë e Shkodra, qyteti kryesor i Shqipërisë, ishte, pa dyshim, kryeqytet i mbretërisë legjendare të Ilirisë. Shqipja ka qenë gjuha amtare e Aleksandrit të pushtimeve të mëdha dhe e Pirros së Epirit, një prej gjeneralëve të mëdhenj të historisë, i cili qëlloi të ishte sfida e fundit e legjionare të Romës gjithëpushtuese.
Eshtë tragjedi, tej çdo përfytyrimit, që kjo racë e madhe dhe shumë e lashtë të katandisej në këtë gjendje, e cila meriton të quhet skandali i qytetërimit evropian. Nuk është për t‘u çuditur që pushtuesi osman ndalonte çfarëdolloj gërmimesh në tokën shqiptare, që mund t‘i kujtonin popullit lavdinë e tij të dikurshme”.
Historiani turk Sylejman Kylçe në librin e tij “Osmanli Tarihinde Arnavudluk” (1944) ka konstatuar:”Si pjesëtarë të pellazgëve në faqen e dheut kanë mbetur vetëm shqiptarët”.
Në enciklopedinë “Nouveau Petite Laurouse” (Paris 1950), shkruhet: ”Pellazgët, popullsia e lashtë banonte në kohët parahistorike në Greqi, në Arkipellag, në bregdetin e Azisë së Vogël e Italisë... Në përgjithësi konsiderohet se trakët e lashtë, frigët, lidët, karienët, etruskët, epirotët, ilirët, italianët (samnit dhe oskët) dhe shqiptarët e sotëm, janë degë kryesore të pellazgëve”.
Sipas mendimit të Millan Budimirit (1950): “Ka ekzistuar një substrat i moçëm indoevropian në Ballkan”. Ky dijetar këtë substrat e quan pellast-pellazg. E prej këtij substrati,- konkludon M. Budimir,- janë zhvilluar trakasit, ilirët dhe maqedonasit”.
Dijetari kroat-dalmatinas Petar Lisiçar, në librin e tij “Crna Korkira” (1950), lidhur me fenomenin pellazg, ndër të tjerash, ka shkruar:”Në fshatin Potorni, në jugperëndim të ishullit Korçula, është gjetur mbishkrimi votiv, i cili dëshmon se në këtë ishull në kohën e okupacionit romak, ishte i famshëm kulti i Venerës së Pellazgjisë. Në pjesën tjetër do të sjellë në lidhje me epitetin e Venerës së Pellazgjisë me emrin e pellagonëve të ilirëve, të cilët ishin sipas Skimit, fqinj të liburnëve (fis ilir, të cilët jetonin në viset malore të Velebitit të sotëm në Dalmaci), Pellagu ilir, shqip pellg- pellgu “baltë”, pellg (me ujë) i peshqve; emra të pellagonëve ilirë; emër i ishujve të Raguzës, të cilët në Mesjetë u quajt Sant‘ Andrea de Pelago dhe emrat e ishujve Pellagosa- Pellagruzha japin një parandjenjë për të pohuar se një grup i pellazgëve-ilirë. Të ngjashëm me liburnët, në kohën antike i kishin vendbanimet e veta të peshkimit dhe të kusarisë në ishujt e Adriatikut (të Dalmacisë së sotme) si dhe në Curcura Melaini”.
Duke u përdorur metoda e “Radiokarbonit 14 (C 14)” është konstatuar se banorët e ishujve të Kroacisë së sotme janë të vjetër 14.000 vjetë. E cilët ishin këta banorë autoktonë?! Kush tjetër pos trashëgimtarë drejtpërdrejtë të pellazgëve- të ilirëve- të dalmatëve të lashtë, por tani të sllavizuar në pikëpamje gjuhësore.
Spiro Kondo në librin e vet: ”Shqipëria dhe problemi pellazgjik”, botuar në greqisht dhe shqip (1962, 1964), veç të tjerash, konstaton:”Nuk janë të pakët ata historianë apo shkencëtarë që bëjnë fjalë për popullin e lashtë pellazg. Këtë popull e kërkojnë dhe e vendosin në vise të ndryshme të botës. Dhe, me të vërtetë, pellazgët i gjejmë në shumë vende të Europës, në ishujt e Mesdheut, në bregdetin verior të Afrikës, në vise të Azisë së Mesme, të Azisë së Vogël e gjetiu. Jo pa vend, Enciklopedia e Madhe greke dhe Fjalori Elefherudhqi (Athinë) përmendin edhe formacionin e një “Perandorie Pellazgjike”.
Te Homeri dhe te shkrimtarët e tjerë të vjetër hasim një sërë fjalësh me bazë fjalën gur [...] Në të gjitha këto fjalë hyn kuptimi i fjalës shqipe gur [...]. Pra, fjala gur, e përdorur nga populli parahelen, është pellazgjike. Po kjo fjalë, në shqipen e sotme, ka po kuptimin e fjalës gur. Atëherë, nuk mund të mos krijohet bindja se ajo gjuhë parahelene, populli e ka folur atë, pellazgët, kanë lidhje të drejtpërdrejta me gjuhën shqipe dhe fjalë me rrënjë gur, gjejmë jo vetëm në shumë vende të Greqisë, por edhe në Afrikë e në Azi, si emra qytetesh dhe krahinash.
Po ashtu edhe fjalët që kanë për rrënjë mal (Ma ), (Homer, ‘Odisea‘), në analogji, i përgjigjet fenomenit gur. Në kuptimin që kanë në shqipen dhe greqishten, mal. Dhe përsëri klasikët grekë na njohtojnë se ishjt gerkë të Mesdheut kanë qenë të banuar prej pellazgëve parahelenë. Këtë e pranojnë edhe shumë studius të kohëve tona. Emrat e përbërë prej fjalës mal i gjejmë edhe në Thesali, në ishujt grekë, në Itali, në Azi të Vogël, në Indi e gjetiu. Me fjalën shqipe shur (rërë) janë të përbërë shumë emra vendesh, qytetesh, lumenjsh etj. në Azi, në Lindjen e Afërm, në Azinë e Vogël, në Trakë e gjetiu. Të tillë janë: Sira, Siroko dhe Sirakuza, Sur, Asiria. { Në Kosovë fshatrat: Zhur dhe Shiroka]. Historia vetë na e dokumenton këtë. Në Bible (‘Dalja‘, kapitulli 15, paragrafi 22-23) të tekstit greqisht, lexojmë: ‘I nxori Moisiu bijt e Izraelit nga Deti i Kuq dhe i shpuri ata në shkretirën SUR dhe udhëtonin tri ditë në shkretëtirë, po nuk gjenin ujë për të pirë‘. Ky shembull i fjalëve me rrënjën SUT (SHUR) na dëshmon se shqipja ka lidhje me atë gjuhë të lashtë që e kanë përdorur banorët e lashtë të atyre vendeve, të cilët nuk janë kush tjetër, përveç se pellazgët”.
Giuseppe Catapano (1984) ka publikuar dy vepra kapitale:”Thot-Tat parlava albanese (Thoti fliste shqip) dhe “Antichita della Lingua albanese (... anche Cristo parlo questo idioma) (Lashtësia e gjuhës shqipe (... edhe Krishti e ka folur këtë gjuhë). Ky dijetar, përveç tjerash, konstaton:”Njeriu i parë ishte Pellazgu, kryeparë i fisit Pellazg. Ai e mësoi njerëzinë me artin e jetesës civile [...]

Qytetërimet më të lashta janë krijuar, u mor vesh, në kontinentet më të lashta. Këto kontinente quheshin: Mu, Lemura, Atlashtë, Iperboereo, emra këto me etimologji pellazgjike- ilire-shqipe të lashtë. Me zhdukjen e këtyre kontinenteve, janë zhdukur edhe qytetërimet e tyre, të cilat ishin në shkallë të lartë të zhvillimit. [...] THOTI, i cili quhej edhe TAT-HERMES, ishte krijues i shkencës antike. Ai dhe dijetarët e tjerë, flitnin ‘shqip‘ qysh para 12.000 vjetëve, meqë ajo periudhë historike (parahistorike) konsiderohej si erë ilire, apo kulturë pellazgjike –ilire-shqipe e lashtë. Emërtimi THOT, rrjedh nga folja e shqipes: thom, thua, thotë=me thënë, besim, lajm etj, me kuptim “‘lajmtar i Zotit‘ (messageno degli dei) [profet, apostull, shërbestar i të Madhit All-llah].
Në studimet e tij në fjalë Giuseppe Catapano, pos tjerash, pohon: ”Qendra e përbashkët e pellazgëve ishte diku në Atlantik, ndërmjet Afrikës dhe Amerikës, përtej shtyllave të Herkulit [Gryka e Gibreltarit]. Ky popull me qytetërim shumë të zhvilluar do të jetë përhapur prej Perëndimi në Lindje gjatë bregdetit të Mesdheut, në Amerikë... Kjo qendër, në të cilën flitej Gjuha-Nënë: pellazgjishtja, ka qenë me të vërtetë djepi i qytetërimit, burim i kulturës, prej së cilës u shpërndanë si degë të një nënbime të kulturës së madhe të lashtësisë. Dëshmitë më të vjetra hieroglifike që i njohim i takojnë vetëm dinastisë së V dhe VI, pra, pas mbretërive të parë të “racës njerëzore” [d.m.th. pas profetit Adem-Adam], që quheshin: Mene (në gjuhën shqipe: ME NE) (së bashku). Duke i studiuar me vëmendje këto tekste, kuptojmë se në atë epokë civilizimi ishte në lulëzimin e parë të tij. Por, të njëjtat tekste nuk ishin tjetër veçse modele të teksteve të mëhershme, të rikopjuar prej shkruasve, të cilët shpesh iu shmangeshin kuptimit të origjinalitetit. Kjo provohet me dëshm të tjera të gjetura (Pap, Unas, Teti, Pepi I, Pepi II në Sakkara, publikuar nga Maspero e Setu e prej teksteve të Liaht-it).
Perëndia [duhet Profeti] (në shqip THOT=fjala) ishte më i madhi zhvillues i kohëve të lashta dhe zbulues i të dy alfabeteve, atij hieroglifik dhe fonetik, në kohën e ‘Kronologjisë hyjnore‘, periudhë kjo e cila ka humbur në errësirën e kohës. THOTI do të ketë qenë sundues si ‘zot‘ [profet] në Egjiptin e Epërm dhe të Poshtëm edhe përpara paleolitit antik. Pas tij në fronin e Mbretërisë së Egjiptit, erdhi MATI, perëndesha [profetesha] e drejtësisë, e së vërtetës. Thoti dhe MATI janë emra shqiptarë dhe aknë kuptimin mu të esencës së funksioneve të tyre. Në të vërtetë: THOT do të thotë:‘them‘, prej foljes shqipe, thom, them, flas, bisedoj, mësoj, mendoj, diktoj, rëfej. MAT ka kuptimin: ‘masë‘, prej foljes shqipe masënj (masa, mas, masur, mat): me matë, me peshua, me vlerësua. E para paraqet foljen e hyjnisë së pagabueshme, e dyta: predikatet e së Vërtetës së saktë e të Drejtësisë së vërtetë, të Hyjnisë Supreme një [All-llah]. Të dy merrnin pjesë e zënin peshë në zemrat e të ndjerëve, nga gjykimi i tyre e nga relacioni që shtrinte THOTI, në bazë të kritereve të së Vërtetës e Drejtësisë. Mvarej vendimi gjyqësor, fati i të ndjerëve [në Botën e Amshueshme]. Siç po shohim, miq lexues shumë të nderuar, kultura, që pasaktësisht quhet egjiptiane e lashtë, sjellë shenja të dukshme, gjurmë të padyshimta të shqipes, e na çon larg, kah një qytetërim mjaft të zhvilluar.
Afirmimet e inicialeve të kontinenteve të zhdukur, si MU, Lemura, Atlastë (Atlantida), Iperborea, vërtetohen në tabelat e NAAKAL-it, të bartura në Indi para 15.000 vjetëve, e të rizbuluara para njëzet vjetësh prej James Churchëard, kurse 2.600 tabela të gurit së voni i qiti në dritë William Niveni. Këto tabela janë të shkruara me alfabetin e MU-us, shumë të ngjashëm me alfabetin hieroglif fonetik të THOT-it. MU ishte kontinenti i zhytur në Nënë-Tokë i njeriut: (M=mëmë; U=unë); pra: Unë: Mëma. Përshkrimi që nga këta lexohet në këto tabela ngjajnë në disa pjesë, copa (fragmente) të ‘Timeso”s ose të ‘Crizia‘ të Platonit, pjesët e tjera janë drejtpërdrejtë në lidhje me dokumentet egjiptiane. Ky kontinent, në të cilin për një periudhë prej 86.000 vjetësh lulëzoi një qytetërim i përsosur, një ditë (ndoshta para 50.000 vjetëve) u zhduk në oqean për shkaqe të rendit gjeologjik apo të rendit transcendental (dekadencë e moralit). Pastaj, Toka u popullzua përsëri gjetiu, me njerëz e kafshë, e Jeta filloi të zhvillohet me zell të vrullshëm. Ky kontinet i ri u quajt: LEMURA, termë e përbërë prej dy fjalësh shqipe: LE-lindi, ka le; e MURRE= mori njerëz e kafshë. Këtu rishtazi fryu era e jetës së vetme: të gjithë dukeshin se janë përfshirë prej ligjit të vëllazërimit, të mbëshjellur prej melodive hyjnore të dashurisë prej dëshire të gëzojnë njeri me tjetrin për mirëqenie e lumturi të të gjithëve. Dukej se ky kontinent, në të cilin jeta zhvillohej në mënyrë të rregullt, me ngadhnjime të mëdha të çfarëdo rendi, sikur donte të zgjaste i Amshuari (Zoti). Përkundrazi, pas mijëra e mijëra vitesh edhe ky kontinent, filloi të thërmitet në kafshimet e Oqeanit. Kontinenti tjetër, por tani, Atlantida, që shtrihej në Lindje të Lëmurisë e me këtë kufizohej, rezistonte e përparonte.